Przedawnienie długu [2024] – Jak obliczyć termin przedawnienia roszczeń?

Zagadnienie przedawnienia długu jest niezwykle interesujące, a jednocześnie istotne z punktu widzenia praktycznego. Postanowiliśmy przybliżyć tą instytucję prawa i wyjaśnić o co w tym chodzi. Zgodnie z przepisami przedawnienie długu (roszczenia) polega na tym, że po upływie określonego prawem czasu dłużnik może bez żadnych konsekwencji odmówić spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela (np. zapłaty czynszu, raty kredytu, rachunku za telefon).

Niestety wielkie firmy windykacyjne dopuszczają się manipulacji w zakresie przedawnień długów, poprzez świadome interpretowanie przepisów w sposób niezgodny z powszechnie obowiązującymi standardami oraz orzecznictwem sądowym! Jest to postępowanie nagminne, dlatego jeśli przeczytasz ten artykuł, to będziesz miał podstawową wiedzę dotyczącą przedawnienia i nie dasz się nabrać na zabiegi windykatora.

Przedawnienie długu 2024 – najważniejsze informacje

Przed 9 lipca 2018 roku zarówno konsumenci, jak i przedsiębiorcy nie mogli liczyć na przedawnienie długu z urzędu. Od 9 lipca 2018 roku przedawnienie jest co do zasady uwzględniane przez sąd z urzędu. Oznacza to, że gdy termin przedawnienia minął, wierzyciel nie może skutecznie domagać się spłaty długu. Ten przepis odnosi się jednak jedynie do roszczeń przedsiębiorców względem konsumentów.

Warto przypomnieć, że według kodeksu cywilnego konsument to osoba fizyczna, która dokonuje z przedsiębiorcą czynności prawnej bezpośrednio niezwiązanej z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

W teorii sąd bada, czy dług jest przedawniony i jeżeli uzna, że tak, oddala powództwo. W praktyce niestety sąd rozważając interesy stron, może mimo upływu terminu przedawnienia nie uwzględnić go. W takiej sytuacji warto skonsultować swoje problemy z prawnikiem, który podpowie, jak się zachować.

Im wcześniej zajmiesz się kwestią przedawnienia długu, tym większa szansa, że nie dojdzie do egzekucji komorniczej. Pamiętaj, że przedawnienie długu u komornika jest niemożliwe. Mimo tego, że została wszczęta egzekucja, to nadal masz szansę uchylić się od spłaty roszczeń. Inaczej sprawa wygląda w przypadku roszczeń komornika o opłatę egzekucyjną, które przedawniają się z upływem trzech lat.

Pamiętajmy, że od dnia 28 lipca 2018 zmianie uległy terminy przedawnień, o czym piszemy w dalszej części artykułu.

Data wymagalności roszczenia i przedawnienie długu. Kiedy roszczenie (dług) staje się wymagalne?

Od czego  zacząć przy ustalaniu przedawnienia? Przede wszystkim od ustalenia daty wymagalności roszczenia. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (art. 117), każde roszczenie o charakterze majątkowym ulega przedawnieniu. Wyjątkami są przypadki przewidziane w ustawie, do których zalicza się: roszczenia właścicieli rzeczy o zniesienie współwłasności rzeczy, roszczenia wydobywcze (windykacyjne) wynikające z prawa własności nieruchomości, roszczenie negatoryjne (o zaprzestanie naruszeń) wynikające z prawa własności nieruchomości, a także wynikające z prawa atomowego roszczenia o naprawienie szkody jądrowej na osobie.

Zastanawiasz się, jak wyliczyć termin przedawnienia długu? Otóż liczy się go każdorazowo od daty wymagalności roszczenia. Jak tę datę ustalić? W niektórych przypadkach jest to banalnie proste, np. data zapłaty wskazana na rachunku za telefon, data końcowa spłaty kredytu (pożyczki), data zapłaty czynszu za mieszkanie czy data zapłaty za czesne na studiach. Niekiedy jednak data wymagalności może być uzależniona od czynności podejmowanych przez wierzyciela, np. poprzez wypowiedzenie umowy kredytu (pożyczki) i postawienie całości zadłużenia w stan natychmiastowej wymagalności. Wówczas datą wymagalności jest dzień skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu (pożyczki).

Przykład zastosowania trzyletniego terminu przedawnienia kredytu lub pożyczki.

Pan Jan zawarł z firmą pożyczkową (tzw. chwilówką, parabankiem) umowę pożyczki, ale niestety stracił pracę i nie spłacił 3 rat. Z tego powodu firma pożyczkowa wypowiedziała umowę. Zgodnie z treścią wypowiedzenia Pan Jan miał zapłacić cały dług do dnia 4 lutego 2014 r. Z tą datą roszczenie stało się wymagalne. Zgodnie ze starymi zasadami dług uległby przedawnieniu po trzech latach od daty wymagalności, czyli dokładnie w dniu 4 lutego 2017 roku.

Przedawnienie kredytu i inne terminy przedawnienia roszczeń oraz przedawnienie nakazu zapłaty

Jeśli znasz już termin wymagalności roszczenia, to bez żadnego problemu ustalisz termin jego przedawnienia. Jakie są najpopularniejsze terminy przedawnienia roszczeń?

1. kredyt/pożyczka bankowa – 3 lata;
2. czynsz najmu – 3 lata;
3. debet na rachunku bankowym – 2 lata;
4. mandat za jazdę bez biletu – 1 rok;
5. rachunek za usługi telekomunikacyjne – 3 lata;
6. składki za ubezpieczenie (OC, AC, NNW itd.) – 3 lata;
7. czesne za studia – 3 lata.

Wiele osób jest zdziwionych, że kredyt również można przedawnić i to już po upływie trzech lat. Z czego wynika ten trzyletni okres? Otóż roszczenia związane z kredytem należą do zobowiązań wynikających z prowadzonej działalności gospodarczej banku.

Jeśli chcesz wiedzieć, jak wygląda przedawnienie kredytu, koniecznie sięgnij do naszego artykułu Przedawnienie kredytu 2020/2021. Kiedy przedawnia się kredyt bankowy?.

Nowe terminy przedawnienia! Przedawnienie roszczeń.

W dniu 9 lipca 2018 roku weszła w życie nowelizacja przepisów dotyczących przedawnienia roszczeń. Zapowiadano, że przepisy będą korzystne dla dłużników, jednak w zdecydowanej większości wprowadzono zmiany niekorzystne, głównie dla konsumentów.

Zgodnie z nowymi przepisami termin przedawnienia będzie przypadał zawsze na koniec roku kalendarzowego. Oznacza to, że w skrajnych przypadkach termin przedawnienia został wydłużony o prawie 1 rok!

Przykład zastosowania nowego terminu przedawnienia kredytu lub pożyczki:

Pani Jolanta zawarła z bankiem umowę o kredyt. Kredyt stał się wymagalny z dniem 3 stycznia 2015 roku. Zgodnie ze starymi zasadami dług uległby przedawnieniu z dniem 3 stycznia 2018 roku. Według nowych przepisów terminem przedawnienia długu byłby 31 grudnia 2018 roku. Poza tym, nowe przepisy są tak niejasne, że nastręczają dużych trudności interpretacyjnych.

Sąd może nie uznać Twojego zarzutu przedawnienia podniesionego w procesie!

Skróceniu uległ co prawda ogólny termin przedawnienia długu z 10 lat do 6 lat, ale ta zmiana działa na niekorzyść konsumentów. Ponieważ to ich roszczenia przeciwko przedsiębiorcom wynosiły 10 lat. Skrócono więc termin przedawnienia na niekorzyść konsumentów.

Wszystko dlatego, że nowelizacja wprowadziła niesamowicie groźny przepis, tj. art. 117¹ Kodeksu cywilnego, który stanowi, że:

W wyjątkowych przypadkach sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności.

Co ta zmiana oznacza? Jeśli Ty jako konsument pozwiesz przedsiębiorcę o przedawniony dług, to sąd nie może zastosować tego przepisu. Może jednak zastosować ten przepis, jeśli to Ciebie jako konsumenta pozywa do sądu przedsiębiorca, np. bank, firma windykacyjna czy pożyczkowa! Zmiana ewidentnie na niekorzyść konsumenta…

Powyższy problem opisaliśmy szerzej w artykule dokładnie opisującym zmiany w terminach przedawnienia niekorzystne dla dłużników.

Pamiętaj, że jako dłużnik możesz zwrócić się do firmy windykacyjnej z prośbą o udostępnienie dokumentów, będących podstawą roszczeń. Może okazać się, że w praktyce ich dowody są niewystarczające, a Ty pozbędziesz się fałszywych oskarżeń. Zastanawiasz się, jak skontaktować się z tego typu firmą?

Z myślą o Tobie przygotowaliśmy gotowe wzory pism, które możesz skierować do indykatora. Znajdziesz je w artykule Pismo do firmy windykacyjnej o przedawnienie długu – Darmowy Wzór.

Przerwanie biegu przedawnienia (przykłady)

Należy jednak pamiętać, że w trakcie upływu terminu przedawnienia możesz przez swoją nieuwagę (albo wierzyciel poprzez swoje działania) doprowadzić do przerwania biegu przedawnienia. Jakie czynności przerywają bieg terminu przedawnienia:

1. uznanie długu przez dłużnika – np. zawarcie ugody, potwierdzenie zadłużenia, dokonanie wpłaty na rzecz wierzyciela itp.;
2. wniesienie pozwu albo wniesienie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej do sądu przez wierzyciela;
3. wniesienie przez wierzyciela wniosku o egzekucję do komornika (dopiero po wygranej w sądzie);
4. wniesienie przez wierzyciela wniosku o nadanie orzeczeniu sądu klauzuli wykonalności (dopiero po wgranej w sądzie);
5. wszczęcie mediacji dłużnika z wierzycielem.

Co w przypadku egzekucji komorniczej?

W przypadku przerwania biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo. Jest to oczywiście jedynie pewne uproszczenie, bowiem jeśli sprawa zostanie skierowana przez wierzyciela do sądu albo do komornika (po uzyskaniu tytułu wykonawczego z sądu), upływ terminu przedawnienia zawiesza się na czas trwania postępowania sądowego albo egzekucyjnego, aż do czasu jego prawomocnego zakończenia.

Jeśli w sprawie wydano orzeczenie sądu stwierdzające zadłużenie wobec wierzyciela, to wówczas sprawa przedawnienia bardzo się dla dłużnika komplikuje. W takim przypadku termin przedawnienia, bez względu na to, jakiego roszczenia dotyczy, upływa dopiero po 10 latach od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu. Oczywiście, jeżeli w tym czasie nastąpi czynność skutkująca przerwaniem biegu przedawnienia, to wówczas termin ten ulega dalszemu przedłużeniu o kolejne 10 lat i tak dalej. Niejednokrotnie wierzyciel dysponujący sądowym tytułem wykonawczym może dochodzić zapłaty praktycznie do końca życia dłużnika. Dlatego tak ważne jest podejmowanie walki w sprawie sądowej, aby nie być więźniem własnego długu przez całe życie.

Roszczenia zasądzone orzeczeniami sądów, w tym nakazami zapłaty, przedawniały się po 10 latach. Aktualnie jest to okres 6 lat, ale mając na uwadze przepisy przejściowe, zmiana ta nie ma większego znaczenia dla konsumentów.

Jak przedawnić dług w banku oraz u windykatora?

Przedawnienie długu bankowego, którego źródłem jest umowa kredytu albo pożyczki jest jednym z pytań najczęściej trafiających do naszej Kancelarii. Naturalną konsekwencją zawarcia bankowej umowy kredytu albo pożyczki jest to, że kredytobiorca/pożyczkobiorca zobowiązuje się do zapłaty zobowiązania wobec banku w określonych ratach, płatnych zgodnie z ustalonym harmonogramem.

Należy jednak pamiętać, że co prawda zobowiązanie kredytowe/pożyczkowe względem banku jest podzielone na części, ale jest jednocześnie zobowiązaniem jednorodnym. Co to oznacza praktyce? Oznacza to tyle, że jeśli nie upłynął okres płatności ostatniej raty kredytu/pożyczki bank musi skutecznie wypowiedzieć dłużnikowi zawartą umowę. Podsumowując, roszczenie banku staje się wymagalne w dwóch sytuacjach:

1. upływu okresu płatności ostatniej raty kredytu/pożyczki;
2. ostatniego dnia okresu skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej/pożyczki.

Przerwanie biegu przedawnienia roszczeń bankowych.

Oczywiście dług Pana Adama powinien stać się przedawniony z dniem 26 stycznia 2016 roku. Powinien, o ile bieg terminu przedawnienia nie został skutecznie przez bank przerwany. Kiedy tak mogło się stać? Oto najczęstsze przyczyny przerwania biegu terminu przedawnienia:

1. złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności BTE (bankowy tytuł egzekucyjny);
2. złożenie wniosku do komornika sądowego o wszczęcie egzekucji na podstawie BTE;
3. złożenie pozwu do sądu o zapłatę;
4. złożenie wniosku do komornika sądowego o wszczęcie egzekucji na podstawie orzeczenia sądu;
5. zawarcie ugody z bankiem;
6. uznanie długu wobec banku;
7. zgoda na rozłożenie długu na raty;
8. zgoda na umorzenie części odsetek, kosztów, kapitały itd.

Jeśli przerwanie biegu terminu przedawnienia nastąpiło na skutek zdarzeń innych niż orzeczenia sądu stwierdzającego obowiązek zapłaty (np. wyrok, nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym), to roszczenie po przerwaniu biegu przedawnienia biegnie na nowo i wynosi 3 lata. Jeśli przerwanie biegu przedawnienia nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu, wówczas termin ten wydłuża się i wynosi 10 lat. Należy także pamiętać, że złożenie wniosku do komornika sądowego o egzekucję przez bank przerywa każdorazowo termin przedawnienia, który biegnie na nowo od dnia prawomocnego zakończenia egzekucji komorniczej. W praktyce dłużnik banku może do końca życia posiadać zadłużenie w banku.

Na marginesie przypominamy, że zadłużenie wynikające z tytułu debetu na rachunku bankowym przedawniania się już po 2 latach od dnia wymagalności, czyli od dnia, kiedy debet zgodnie z umową bankową miał zostać spłacony.

Jak nie płacić przedawnionego długu bankowego?

Jeśli dług kupiła w formie cesji wierzytelności firma windykacyjna, to najpewniej może być on przedawniony. Jeśli egzekucja była prowadzona na podstawie BTE, to względem windykatora nie nastąpiło przerwanie terminu przedawnienia. Dlatego jeśli Twój dług bankowy nabyła firma windykacyjna, a jednocześnie wcześniej bank prowadził egzekucję na podstawie BTE przeciwko Twojej osobie, to wiele wskazuje na to, że dług dawno się przedawnił i nie musisz nic płacić.

Niestety przedawnienie długu nie oznacza, że dług przestaje istnieć, że następuje jego umorzenie. Nic z tych rzeczy. Przedawnienie długu oznacza, że co prawda on istnieje, ale dłużnik może swobodnie, bez żadnych konsekwencji prawnych uchylić się od zapłaty. Roszczenie banku po przedawnieniu przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne, które co prawda istnieje, ale bez konieczności zapłaty ze strony dłużnika. Konkluzja z tego faktu jest taka, że dłużnik może zapłacić, ale nie musi tego robić! Ostateczne załatwienie sprawy zadłużenia zazwyczaj jest możliwe dopiero na drodze sądowej. Dlatego tak ważne jest, aby osoba zadłużona nie poddawała się, gdy zostanie pozwana o zapłatę przez bank lub firmę windykacyjną.

Dług przedawniony nadal istnieje. Jeśli dostaniesz nakaz zapłaty z sądu, musisz się bronić!

Pamiętaj, że przedawnienie długu nie oznacza jego umorzenia. Taki dług nadal istnieje, ale przekształca się w tzw. zobowiązanie o charakterze naturalnym. Oznacza to tyle, że co prawda dług istnieje, ale wierzyciel nie może żądać zaspokojenia tego długu w drodze przymusu państwowego. Nie może, ale jednak w pewnych wypadkach będzie mógł.

Zapowiadano wprowadzenie przepisów, że sąd miał badać zarzut przedawnienia z urzędu. Miał, ale na zapowiedziach się tylko skończyło. Wszystko pozostało po staremu. Jeśli więc zostaniesz pozwany do sądu o przedawniony dług, pamiętaj, że Twoim obowiązkiem jest podniesienie zarzutu przedawnienia przed sądem! Jeśli tego nie zrobisz, będziesz musiał zapłacić przedawniony dług. A jeśli tego nie zrobisz mimo prawomocnego orzeczenia sądu, przymusi Cię do tego komornik. Co więc powinieneś zrobić jako pozwany?

Jeśli dostałeś nakaz zapłaty z sądu, musisz złożyć sprzeciw od nakazu zapłaty albo zarzuty od nakazu zapłaty, powołując się na przedawnienie. Jeśli o sprawie dowiedziałeś się z wezwania na rozprawę, to taki zarzut przedawnienia musisz postawić w odpowiedzi na pozew. W takiej sytuacji jedynie sąd zbada przedawnienie długu i może uznać Twoje racje.

Może, ale nie musi wobec zmian przepisów o przedawnieniu roszczeń. Aktualnie sąd może zarzutu przedawnienia podniesionego przez konsumenta wobec roszczenia przedsiębiorcy nie uwzględnić, powołując się na mityczne zasady słuszności. Sąd zrobi więc z dłużnikiem, co będzie tylko chciał!

Gdzie szukać pomocy prawnej?

Masz sprawę w sądzie albo u komornika? Skorzystaj z naszej bezpłatnej analizy swojej sytuacji. Nasz prawnik ustali jakie masz możliwości oddłużenia i jak możemy Ci pomóc.

Skontaktuj się z nami:

• Zadzwoń: 530 333 130
• Napisz: kontakt@eurolege.pl
• Wyślij zgłoszenie: eurolege.pl/zgloszenie